เปิดผลศึกษาแสตมป์ 'สรรพสามิต' เสนอใช้เทคโนโลยี 'ลดทุจริต'

โดย ACT โพสเมื่อ Oct 16,2017

- - สำนักข่าวกรุงเทพธุรกิจ - -

กรมสรรพสามิตได้ว่าจ้างสำนักงานศูนย์วิจัยและให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ศึกษาและพัฒนารูปแบบของแสตมป์สรรพสามิตที่ใช้ในการจัดเก็บภาษี เนื่องจาก ปัจจุบันกรมฯ ยังมีปัญหา ด้านการบริหารจัดการแสตมป์และเครื่องหมายอื่นแทนแสตมป์ ด้านการจัดเก็บภาษี และด้านการปราบปราม รวมทั้ง ผลกระทบจากการใช้วิธีการควบคุมการจัดเก็บภาษีโดยใช้แสตมป์และเครื่องหมายอื่นแทนแสตมป์สำหรับสินค้าสุรา ยาสูบและเครื่องดื่ม มีรายละเอียดดังนี้

ปัญหาด้านการบริหารจัดการแสตมป์ พบว่า รูปแบบแสตมป์สรรพสามิตที่ใช้ในปัจจุบันมีความหลากหลายและใช้มานานมาก โดยแบ่งตามชนิด คุณลักษณะของสินค้าและขนาดบรรจุ เป็นต้น ส่วนปัญหาด้านการจัดเก็บภาษีและด้านการปราบปรามนั้นพบว่า แสตมป์ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีรูปแบบที่ใช้ตรวจสอบการปลอมแปลงการพิมพ์เพียงอย่างเดียว ดังนั้น กรมฯจึงว่าจ้างที่ปรึกษาเพื่อพัฒนารูปแบบแสตมป์ให้ทันสมัย สวยงาม และ นำระบบเทคโนโลยีมาใช้พัฒนาสืบค้นและติดตาม(Track and Trace)

สาเหตุดังกล่าวในสมัยนางเบญจา หลุยเจริญ อดีตอธิบดีกรมสรรพสามิตจึงมีโครงการพัฒนาแสตมป์สรรพสามิตขึ้น และได้ทดสอบกับผู้ประกอบการโรงงานสุราและยาสูบเพื่อสร้างความเชื่อมั่น โดยแสตมป์ที่ได้รับการศึกษาและพัฒนามี 19 รูปแบบ แยกตามประเภทและขนาด 189 แบบเหมือนเดิม แต่มีการพัฒนาเรื่องลวดลายและสีสันของแสตมป์ให้ดูทันสมัยและสวยงามขึ้น

โดยมีการนำ 2DBarcode หรือQR Code (เป็นบาร์โค้ดสองมิติสำหรับเครื่องอ่านด้วยแสง) และ Serial Number (เป็นตัวเลขที่มนุษย์อ่านได้)มาใช้กับแสตมป์ เพื่อให้สามารถตรวจสอบและติดตามได้ มีการพิมพ์ด้วยหมึกเส้นนูนสองสี การพิมพ์แบบเปลี่ยนสีตามมุมมอง การใช้เทคโนโลยีภาพสามมิติชั้นสูง เป็นต้น และเมื่อนำแสตมป์ที่ได้พัฒนาไปทดสอบกับผู้ประกอบการโรงงานยาสูบและสุราพบว่า แสตมป์ดังกล่าวใช้งานได้ดี

แต่มีข้อเสนอแนะจากผู้ประกอบการเรื่องความหลากหลายในขนาดของแสตมป์ที่สามารถก่อให้เกิดความผิดพลาดในการนำไปใช้งานและบริหารจัดการ ในสมัย นายสมชาย พูลสวัสดิ์ อดีตอธิบดีกรมสรรพสามิต จึงได้ศึกษาและพัฒนาปรับปรุงแสตมป์ให้เหลือเพียง 6 รูปแบบ

ทั้งนี้ รูปแบบแสตมป์ที่เสนอนั้น จะต้องเป็นแสตมป์ที่มีการจัดพิมพ์ด้วยเทคนิคป้องกันการปลอมแปลงที่ซับซ้อน พร้อม 2D Barcode หรือ QR code ซึ่งง่ายสำหรับการติดบนสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ สามารถใส่รายละเอียดได้มาก ต้นทุนไม่สูงจนเกินไป และเหมาะสำหรับสินค้าที่นำเข้าจากต่างประเทศ โดยแสตมป์สามารถถูกพิมพ์ให้มีระดับการป้องกันการปลอมแปลงที่ซับซ้อนตามที่หน่วยงานต้องการ เพื่อป้องกันการปลอมแปลงและใช้ในการตรวจสอบการเสียภาษีสรรพสามิตของสินค้า

แสตมป์อาจมีลักษณะการพิมพ์ที่พิเศษตามระดับการป้องกัน เพื่อช่วยในเรื่องการตรวจสอบเบื้องต้นด้วยตาเปล่าหรือด้วยเครื่องมือที่ไม่ซับซ้อนจนเกินไป

นอกจากนี้ เครื่องหมาย QR code บนแสตมป์ยังเป็นเครื่องหมายที่ใช้ในการตรวจข้อมูลและติดตาม(Track and Trace)สินค้าอีกด้วย ส่วนระบบควบคุมบนบรรจุภัณฑ์นั้น เป็นระบบที่มีการป้องกันการปลอมแปลงระดับสูง มีความถูกต้องแม่นยำในการตรวจนับสินค้า โดยสามารถนับได้ทั้งปริมาณการผลิต ข้อมูลการผลิต จำนวนสินค้าที่จัดเก็บและสินค้าเสียจากการผลิต เหมาะกับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่มีจำนวนมากและอัตราการผลิตค่อนข้างสูง

วิธีการดังกล่าวยังช่วยลดภาระของการบริหารจัดการคลังแสตมป์ที่จะมีจำนวนมากตามสัดส่วนของผลิตภัณฑ์อีกด้วย และสามารถใช้เพื่อตรวจสอบข้อมูลและติดตามสินค้าได้เช่นเดียวกัน นอกจากนี้ สติ๊กเกอร์ที่มีการทำร่องบาก(Die Cut)ยังเป็นเครื่องหมายที่มีต้นทุนไม่สูงมากนัก และ สามารถใช้แสดงการเสียภาษีสรรพสามิตของสินค้าหรือผลิตภัณฑ์บางประเภทที่มีอัตราการเก็บภาษีค่อนข้างต่ำ ไม่จำเป็นต้องมีการตรวจสอบและติดตาม

ส่วนสินค้าที่ได้รับการยกเว้นภาษีหรือสินค้าทัณฑ์บนประเภทร้านค้าปลอดอากร ควรใช้เครื่องหมายควบคุมที่มี QR code และมีการจัดพิมพ์ด้วยเทคนิคป้องกันการปลอมแปลงที่ซับซ้อน เพื่อช่วยในการตรวจสอบและติดตามสำหรับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องและผู้บริโภค

ทั้งนี้ สำหรับสินค้าสุราและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์นั้น เป็นสินค้าที่มีการใช้ปริมาณแสตมป์จำนวนมากและสุรามีการแบ่งประเภท จำนวนดีกรีและขนาดภาชนะบรรจุ ดังนั้น แนวทางที่เสนอ คือ กรณีสุราในประเทศรวมถึง สุราชุมชน สุรานำเข้าหรือต่างประเทศ ควรใช้แสตมป์ที่มี QR Code และ Serial Number เป็นตัวบันทึกข้อมูลการผลิตหรือรายละเอียดสินค้าเพื่อใช้ในการติดตามและตรวจสอบ แสตมป์ควรมีลักษณะการพิมพ์ที่พิเศษตามระดับการป้องกันเพื่อช่วยในการตรวจสอบเบื้องต้นด้วยตาเปล่าหรือด้วยเครื่องมือที่ไม่ซับซ้อนจนเกินไป

กรณีสุราที่เป็นสินค้าทัณฑ์บนประเภทร้านค้าปลอดอากร ควรใช้เครื่องหมายควบคุมบนผลิตภัณฑ์ที่มีQR Code หรือSerial Number โดยเครื่องหมายดังกล่าวอาจมีคุณลักษณะที่คล้ายคลึงแสตมป์ แต่ควรมีรูปแบบที่ต่างจากแสตมป์ และ เครื่องหมายประเภทนี้จะเป็นตัวแสดงการเป็นสินค้าทัณฑ์บนประเภทร้านค้าปลอดอากรเท่านั้น

ด้านสุราแช่หรือเบียร์ควรใช้รหัสควบคุมบนบรรจุภัณฑ์ที่สามารถมองเห็นได้ เพื่อใช้เป็นเครื่องหมายการแสดงการเสียภาษีสรรพสามิต และ ยังเป็นตัวบันทึกข้อมูลการผลิตหรือรายละเอียดของสินค้าเพื่อใช้ในการติดตามและตรวจสอบ การใส่รหัสควบคุมบนบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะกับกระบวนการผลิตที่มีความเร็วสูงหรืออัตราการผลิตสูง สามารถติดตั้งและเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการผลิตได้ จึงทำให้เป็นการตรวจนับที่มีความแม่นยำสูง

สำหรับสินค้ายาสูบนั้น ประเภทซิกาแรตในประเทศ ยาสูบนำเข้า ยาสูบที่เป็นสินค้าทัณฑ์บนประเภทร้านค้าปลอดอากร ควรใช้แสตมป์ที่มี QR Code และ Serial Number เป็นตัวบันทึกข้อมูลการผลิตหรือรายละเอียดของสินค้าเพื่อใช้ในการติดตามและตรวจสอบ ส่วนยาสูบในประเทศควรใช้แสตมป์รูปแบบเดิม

ส่วนสินค้าเครื่องดื่มนั้น เครื่องดื่มในประเทศเห็นควรให้ใช้ระบบมาตรวัดและคอมพิวเตอร์สื่อสารทางไกล(Vision Sensor)ที่มีการใช้ในปัจจุบันไปก่อน เนื่องจาก เป็นแนวทางที่ยังใช้งานได้ดีและค่าใช้จ่ายไม่สูง

ทั้งนี้ จากการรวบรวมสถิติจำนวนการใช้เครื่องหมายแสตมป์แสดงการเสียภาษีย้อนหลัง 4 ปี ทำให้คณะที่ปรึกษาสามารถประมาณการงบประมาณต้นทุนแสตมป์ที่กรมสรรพสามิตจะต้องใช้จ่ายรวมไม่เกิน 3 พันล้านบาทต่อปี

แม้ว่าจะเป็นต้นทุนที่ค่อนข้างมากเมื่อเทียบกับการใช้แสตมป์รูปแบบเดิม แต่เมื่อให้ความสำคัญในมุมมองความคุ้มค่าจากการใช้เครื่องหมายแสดงการเสียภาษีที่มีระบบการตรวจสอบและติดตาม หรือ เครื่องหมายการจัดเก็บภาษีแบบดิจิทัลก็สามารถช่วยให้กรมสรรพสามิตป้องกันการสูญเสียรายได้จากการปลอมแปลงแสตมป์ได้

คณะที่ปรึกษามีสมมติฐานว่า หากลดการสูญเสียน้อยที่สุด 1% จะแสดงให้เห็นว่า การมีระบบดังกล่าวสามารถป้องกันรายได้ที่คาดว่าจะสูญเสียไปในอนาคตได้มากราว 2.1 พันล้านบาทต่อปี

นอกจากนี้ ระบบตรวจสอบและติดตามจะส่งผลดีต่อความจำเป็นในการสต็อกแสตมป์ลดลงตามไปในทิศทางเดียวกัน แสดงให้เห็นชัดเจนสำหรับการลดลงของค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการสต็อก รวมถึง รายรับเพิ่มขึ้นจากการลดลงของค่าเสียโอกาสมูลค่าเงินที่กรมฯต้องใช้ในการเก็บสต็อกแสตมป์

#ACTองค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน

Follow LINE: http://bit.ly/2vDtGHV

Follow Facebook: http://bit.ly/2x3oArO

Follow IG : http://bit.ly/2wn7anI

WebSite : http://www.anticorruption.in.th